Tamen, kvankam iuj homoj rekomendas, ke oni ĉesu uzi Reddit, la protesto
daŭros nur du tagojn. La problemo de portempa bojkoto estas, ke ĝi
sendas jenan mesaĝon al la proprietuloj: multaj homoj koleras, sed post
du tagoj revenos kaj ni daŭre gajnos monon. Reddit ĉesis esti libera
programo antaŭ jaroj kaj ne ĉesos
cenzuri informojn, kiujn ili ne ŝatas.
Mi subtenas la bojkoton al Reddit, sed mi pensas, ke ĝi ne devus daŭri
nur du tagojn; ĝi devus esti porĉiama. Ekzistas kelkaj programoj similaj
al Reddit, kiuj estas liberaj kaj kiuj respektas la privatecon de siaj
uzantoj: Lemmy, /kbin,
Postmill, Lobsters,
Tildes...
Lemmy kaj /kbin, malkiel
Reddit, estas liberaj kaj federaciitaj, do la administrantoj de nodo ne
povas cenzuri informojn de nodoj, kiujn ili ne regas, aŭ trudi ion al
ili; ĉiu nodo havas sian politikon.
Ni estas koloniitaj.
La plej grandaj teknologiaj firmaoj, kun la kompliceco de Usono,
kontrolas la ciferecan mondon. La plejmulto de komputiloj (tiuj kiuj
uzas AMD- aŭ Intel-procesorojn) povas esti spionataj kaj fore
kontrolitaj danke al universala kaŝenirejo1, pere de la jura subteno
de la USA PATRIOT Act2. Ni ankaŭ estas spionataj per poŝtelefonoj3,
gvatantaj filmiloj, per la banka sistemo, ktp.
Ni estas la malamikoj
WikiLeaks4 kaj Edward Snowden5 montris al la mondo la gvatadon kaj
aliajn abomenaĵojn faritajn, precipe per la publikigo de konfidencaj
dokumentoj. La kreinto de WikiLeaks estas en malliberejo pro sia
raportado pri la situacio kaj Snowden estas ekzilita en Rusio. Sed vi ne
devas krimi por esti malliberigita aŭ persekutata, kiel bone scias la
programisto de liberaj programoj kaj defendanto de la privateco Ola
Bini6.
Se vi nun legas ĉi tiun artikolon, la (usona) Nacia Sekureca Agentejo
probable konsideras vin kiel ekstremisto, same kiel okazis al la
legintoj de Linux Journal7. Bonŝance estas pli
GNU/Linuksaj ekstremistoj hodiaŭ. Firmaoj kiel Microsoft kutimis diri,
ke GNU/Linukso estis kancero8; nun ili «amas Linukson»9. Liberaj
programoj kaj privateco gajnis popularecon kaj adeptojn, sed la
plejmulto de la problemoj antaŭe menciitaj ankoraŭ ekzistas.
Malkoloniigo
Kvankam la plejmulto de la homoj vivas koloniitaj fare de proprietaj kaj
spionadaj teknologioj, estas liberaj alternativoj, kiuj lasas al ni havi
pli da privatecon kaj kontrolon; estas projektoj de liberaj aparataroj
kaj liberaj programoj, kiuj donas al ni la liberecojn, kiujn la grandaj
firmaoj kaj registaroj rifuzas al ni.
Se ni volas akiri pli da privateco kaj libereco, ni ankaŭ devas ĉesigi
firmaojn kiel Google, Meta, Apple kaj
Microsoft, kiuj neniel defendas la privatecon kaj liberajn programojn.
Por fari tion ni devas anstataŭigi iliajn spionajn kaj proprietajn
programojn per liberaj kaj malcentraj alternativoj. Ni ankaŭ devas
subteni projektoj de liberaj aparataroj.
Tamen la sistemo estas kontraŭ ni. En la plejmulto de la landoj oni uzas
la monon akiritan per impostoj por pagi permesilojn de spionaj programoj
kaj krei ciferecan kvatadan sistemon. Maniero batali kontraŭ tio estas
pagi kiel eble malplej impostoj (pagante per kontanta mono kaj uzante
anonimajn ĉifrovalutojn kiel Monero10, ekzemple) kaj denunci la
problemon.
La Roma Imperio ne disfalis en du tagoj. Nek la ĉinia nek la usona
cifereca imperio faros tion. Ni havas la povon krei kaj instigi
liberigajn elektojn.
The Hated One (7-a de aprilo de 2019). How Intel wants to backdoor
every computer in the world | Intel Management Engine
explained. https://inv.zzls.xyz/watch?v=Lr-9aCMUXzI. ↩
Mastodon, inspirita de GNU social, kaj Pleroma estas la plej popularaj
konsistaĵoj de tio, kion ni hodiaŭ konas kiel «Fediverson». Ili ĉiuj
estas esence interligitaj liberaj klonoj de Twitter, kiuj rilate
funkcias unu kun la alia per ActivityPub-protokolo.
En multaj aspektoj la Fediverso estas liberiga forto por la bono. Ĝia
federacia dezajno distribuas la administradon kaj kostojn inter multaj
sendependaj estaĵoj, io kion mi rigardas kiel tre potencan dezajnan
elekton. Ĝiaj kontroladaj iloj ankaŭ faras bonan laboron por teni
novnaziojn for de viaj fluoj kaj provizi komfortan ejon por esprimi
viajn pensojn, speciale se via esprimmaniero estas kalumniita de la
socio. Grandaj aroj de fediversaj anoj trovis en ĝi hejmo por sin
esprimi, kio estas negita al ili alie pro ilia sekso, socia sekso aŭ
aliaj ecoj. Ĝi ankaŭ esence mankas komerca propagando.
Sed ĝi daŭre estas klono de Twitter, kaj multaj el la sociaj kaj
psikologiaj malbonoj, kiujn ĝi havas, estas en la Fediverso. Ĝi estas fluo
de hazardaj pensoj de aliuloj, ofte nefiltrita, kiuj estas montritaj al
vi sen juĝo de valoroj — eĉ kiam valorjuĝo povus esti saĝa.
Funkcioj kiel diskonigi aŭ «ŝati» afiŝojn, postiri nombrojn de sekvantoj
kaj etajn influantojn, ĉi tiuj aferoj altigas la nivelon de dopamino,
kiel iu ajn socia retejo faras. La pliigita signolimo ne vere helpas; la
plejmulto de afiŝoj estas tre mallongaj kaj neniu volas legi eseon
agreseme plenigitan per vortoj en mallarĝa kolumno.
La Fediverso estas medio optimigita por akraj diskutoj. La diskutoj en
ĉi tiu medio okazas sub ĉi tiuj limigoj, publike, kun la malgranda
nombro de sekvantoj de ambaŭ flankoj enirante kaj elirante por
plifortigi iliajn opiniojn kaj ataki la kontraŭulojn. Progreso estas
mezurata per gajnoj de ideologia teritorio kaj per kreskantaj kaj
malkreskantaj amasoj de partoprenantoj, kiuj komentas ĉie en la
grandegaj fadenoj. Vi ne nur argumentas vian opinion, sed vi ankaŭ
prezentas ĝin al via publiko kaj al la publiko de via kontraŭulo.
La sociaj retejoj ne estas bonaj por vi. La Fediverso eltiris la plej
malbonon el mi kaj ĝi povas ankaŭ eltiri la plej malbonon el vi. La
kondutoj, kiujn ĝi instigas, estas klare difinitaj kiel ĉikano, konduto
kiu ne estas unika de iu ideologia kondiĉo. Homoj vundiĝas en la
Fediverso. Memoru tion. Konsideru rigardi la spegulon kaj demandi vin,
ĉu via rilato kun la platformo estas sana por vi kaj por la homoj ĉirkaŭ
vi.
Imagu drogon, kiu pliigas vian streson, anksion kaj kiu mense lacegigas
vin; drogon, kiu ne nur dependigas vin, sed kiu ĉiutage lasas vin sen
energion. Kiu uzus tiun drogon? Preskaŭ ĉiuj. Tiu drogo nomiĝas TikTok.
Ĉu vi sentas vin sola? Ne zorgu, en la komunumo de tendencoj kaj defioj
vi havos «amikojn», kiuj ege volos vidi kiel vi agas kiel idioto aŭ
vi ridinde kaj hontinde dancas.
Homoj mortis farinte stultajn defiojn.
Kiu kulpas? TikTok ne devigas al vi uzi la platformon, sed en mondo ege
stresa, kiu kaŭzas angoron kaj estas tro-dozo de dopamino, kun homoj
kiuj urĝe bezonas socian aprobon, ekzistas homoj, kiuj rifuĝas en toksa
medio. Estas homoj, kiuj sentas la neceson montri al aliuloj, ke ili
feliĉas, ke ili havas mirindan vivon... La realo estas tre malsama.
Pro familiaj konfliktoj, problemoj en la lernejo aŭ en la laborejo,
homoj rifuĝas en TikTok, kiu unuavide ne ŝajnas drogon, por forgesi
siajn problemojn. Tamen TikTok agas en la mezolimba vojo, aktivante la
sistemon de cerba rekompenco. Se vidi stultajn videojn igas, ke vi
forgesu viajn problemojn kaj ankaŭ donas al vi plezuron, vi vidos
stultajn videojn, kaj via cerbo volos fari tion denove, do vi vidas
alian videon kaj via cerbo produktas dopaminon. Iom post iom la
dopaminerga sistemo adaptiĝas: unue sufiĉos al vi vidi videon, sed poste
vi bezonos vidi du, tri, kvar... Por atingi la saman plezuran nivelon
kiel en la komenco vi devos vidi pli kaj pli da videoj.
Aliflanke la agoj, kiuj sane pliigas la dopaminon, kiel fari ekzercojn
kaj sane manĝi, estas tedaj. Oni ne povas kompari tiujn agojn kun tio,
kion la grandaj firmaoj ofertas, kio maksimume pliigas vian dopaminon,
sen nenia peno via, ĝis vi estas dika, elĉerpita...
Per sociaj retejoj kiel TikTok ne necesas, ke vi elektu tion, kion vi
volas vidi, ĉar la algoritmo elektas por vi la specon de merdo, kiun vi
ŝatas, donante ĝin al vi, sen ke vi devos movi unu fingron. Ĝi faras
tion senkoste, ĉar vi estas la produkto: ĝia negoco konsistas en
teni vin dependa antaŭ ekrano, por ke vi vidu la kiel eble plej grandan
nombron de reklamoj. Kial ili faras tion? Ŝanĝante iom post iom viajn
agojn kaj vian pensmanieron, alivorte igante vin dependa, sen ke vi
konsciu. Vi ne povas vidi kiel funkcias la algoritmo, kiu estis
hiperoptimumigita por dependigi vin, sed vi povas vidi la sekvan videon
kaj fari aliajn aferojn, kiuj igu, ke aliaj homoj restu pli da tempo en
la platformo, kiel komenti kaj ŝati. Vi estas uzato, ne uzanto.
Pro tio vi faris preskaŭ nenion dum tutaj tagoj kaj vi ĉiam estas tiel
laca, malgaja, enuigita, stresita, korpremita, senmotivigita, iritita,
malfortigita... mania.
Ĉu TikTok malsanigas homojn? TikTok estas reflekto de nia socio, socio
malsana, trompita per malvera feliĉo de la sociaj retejoj, laca de la
mondo. La sociaj retejoj scias multajn aferojn pri vi, sed vi nenion
scias pri ili, ĉar ili estas malliberaj programoj.
Ekzistas liberaj sociaj retejoj,
sed ili ankaŭ povas esti tre toksikaj.
Por liberigi vin de la dependeco vi povas klopodi la dopaminan
sentoksigon, tio estas, malpliigi la uzadon de sociaj retejoj kaj fari
aferojn, kiuj postulas penon kaj ne donas al vi tujan plezuron. Por ke
tio estu pli facila, oni povas fari tion iom post iom.
Kompreneble la sociaj retejoj ankaŭ povas esti utilaj, sed oni devas
modere uzi ilin. Plej bone estus, ke ili estu liberaj kaj
privatecrespektemaj. Ili ne devas instigi dependecon, tion kion TikTok,
Instagram, YouTube kaj aliaj sociaj retejoj faras.
Averto: mi estas la fondinto de firmao, kiu konkuras kun GitHub. Mi
ankaŭ estas longatempa defendanto kaj disvolvanto de liberajn
programojn, kun vasta kompreno de la permesiloj kaj filozofio de liberaj
programoj. Mi ne nomos mian firmaon por malpliigi la atingon de mia
konflikto de interesoj.
Ni vidis eksplodon pri maŝina lernado en la lasta jardeko apud eksplodo
de populareco de la libera programaro. Samtempe kiam liberaj programoj
superregis la programaron kaj trovis siajn lokojn en preskaŭ ĉiuj novaj
programaj produktoj, maŝina lernado multege pliigis sian malsimplecon,
ebligante pli naturajn interagojn inter homoj kaj komputiloj. Tamen,
malgraŭ ilia paralela leviĝo en komputiko, ĉi tiuj du fakoj restas
filozofie disaj.
Kvankam iuj aŭdace nomitaj firmaoj povas sugesti la malon, la fako de la
maŝina lernado ne ĝuis preskaŭ neniun el la liberecoj donitaj de la
movado de la libera programaro. Granda parto de la kodo, kiu rilatas
al maŝina lernado estas publike disponebla, kaj estas multe da publikaj
esploradaj artikoloj de libera aliro disponeblaj, por ke ĉiu ajn legu.
Tamen la ŝlosilo por maŝina lernado Legu plu el GitHub Copilot kaj senspurigo de malfermita kodo